Δημήτριος Ν. Κασαπίδης
Δρ. Ιστορίας της Τέχνης (Δ.Π.Θ)-Δρ. Ιστορίας (U.J.)
Με τη διοργάνωση της παρούσας εικαστικής έκθεσης, όπου συμμετέχουν καταξιωμένοι καλλιτέχνες η πόλη μας, η Ξάνθη εντάσσεται εκ νέου στους τόπους διοργάνωσης μεγάλης αξίας πολιτιστικών εκδηλώσεων. Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε και να συγχαρούμε την κυρία Ανθή Γκέρμανν για την πρωτοβουλία, το σχεδιασμό και τη διοργάνωσή της, την κυρία Ελένη Κορωνάκη για την πολύτιμη συμμετοχή της αλλά και το Δήμο Ξάνθης για την ζεστή φιλοξενία του στον φιλόξενο χώρο του παλαιού Δημαρχείου.
Η έκθεση αυτή με βάση τα έργα που παρουσιάζονται είναι αφιερωμένη στα πρόσωπα και τις μορφές όπως αποτυπώνονται στα έργα της ζωγράφου και εικαστικού Ανθής Γκέρμαν, του αείμνηστου ζωγράφου, εικαστικού και αρχιτέκτονα Δημήτρη Ταλαγάνη (1945-2021) και στα γλυπτά της Ελένης Κορωνάκη. Προτού αναφερθούμε στα έργα των δημιουργών που συμμετέχουν στην παρούσα έκθεση θα παρουσιάσουμε ένα σύντομο βιογραφικό για τον καθέναν από αυτούς.
Η Ανθή Γκέρμανν, γεννήθηκε στη Ξάνθη. Μαθήτευσε αρχικά δίπλα στον μεγάλο Ξανθιώτη Δημιουργό Χρήστο Παυλίδη. Ακολούθησαν σπουδές στο Αμβούργο της Γερμανίας και στις Ατλάντα των ΗΠΑ. Το 1982 δημιούργησε την γκαλερί Le passage de Art στην παλιά πόλη της Ξάνθης και το 1985 το κέντρο τέχνης Γκέρμανν. Έλαβε μέρος σε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν οι εκθέσεις στη Σόφια το 1998 και το 2000 και στη Λεμεσό το 2009. Χάρη στην φιλία και τη συνεργασία της με τον αείμνηστο δήμαρχο Ξάνθης Φίλιππο Αμοιρίδη, συνέβαλε καθοριστικά στην ίδρυση της Δημοτικής Πινακοθήκης Ξάνθης και χάρη στη μεγάλη καλλιτεχνική της ακτινοβολία πολλοί μεγάλοι ζωγράφοι συμμετείχαν στο παρελθόν σε εκθέσεις που διοργάνωσε στη Ξάνθη.
Ο Δημήτρης Ταλαγάνης (1945-2021) ήταν εικαστικός διεθνούς ακτινοβολίας, αρχιτέκτονας και ζωγράφος. Γεννήθηκε στην Τρίπολη το 1945. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Μόσχα, όπου εκπόνησε και τις μεταπτυχιακές τους σπουδές το 1971. Ως αρχιτέκτονας έλαβε σπουδαίες διακρίσεις, όπως το πρώτο βραβείο για το σχεδιασμό του μουσείου Λένιν, αλλά και τη διάκριση για τον σχεδιασμό μιας πόλης 40,000 κατοίκων στην παγκόσμια έκθεση OSAKA το 1970. Το 1971 άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική. Η πρώτη του έκθεση έγινε στο Παρίσι το 1973 και ήταν εμπνευσμένη από την ποίηση του Γιώργου Σεφέρη. Στη Γαλλική πρωτεύουσα ακολούθησαν αργότερα και άλλες εκθέσεις. Το 1974 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και εργάστηκε ως Αρχιτέκτονας. Το 1987 συμμετείχε με έργα του στο μητροπολιτικό μουσείο του Τόκυο. Ανάμεσα στο σπουδαίο εικαστικό έργο που μας κληροδότησε συγκαταλέγονται το αναμνηστικό μετάλλιο για τη συνάντηση Ρήγκαν-Γκορμπατσώφ, η ποιμαντορική ράβδος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, το μετάλλιο για τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών, το αναμνηστικό των Ολυμπιακών αγώνων του 2004 και το έμβλημα της περιφέρειας Αττικής για τα 200 χρόνια από την επανάσταση του 1821.Για την προσφορά του στην τέχνη είχε βραβευθεί από το Δήμο Ξάνθης. Ο Δημήτρης Ταλαγάνης, ο μεγάλος αυτός οικουμενικός Έλληνας και δημιουργός έφυγε από κοντά μας στις 15 Απριλίου 2021.
Η Ελένη Κορωνάκη γεννήθηκε στην Κέρκυρα και από το 1982 ζει με την οικογένειά της στη Ξάνθη. Πτυχιούχος της Παντείου και της Νομικής σχολής του πανεπιστημίου Αθηνών εργάστηκε για πολλά χρόνια ως τραπεζικός υπάλληλος απ όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Παρακολούθησε μαθήματα γλυπτικής στο εργαστήρι του Αντώνη Κουτσούμπα την περίοδο 2000-2001, μαθήματα που ήταν το έναυσμα για την ενασχόλησή της με τον πηλό. Η πορεία της, όπως αναφέρει η ίδια ήταν μοναχική και αυτοδιδακτική. Έλαβε μέρος σε δύο ατομικές εκθέσεις στην Κέρκυρα το 2006 και στη Ξάνθη το 2008 και συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις το 2005 στο Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης και το 2006 στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Δήμου Ξάνθης, καθώς και σε κοινές εκθέσεις με τη ζωγράφο κ. Ανθή Γκέρμανν στον Τρίλοφο Θεσσαλονίκης και στη Ξάνθη. Τη Δημοτική βιβλιοθήκη Ξάνθης κοσμεί ένα υπέροχο έργο της, μια μικρή προτομή του Στέφανου Ιωαννίδη στην πτέρυγα που είναι αφιερωμένη σε εκείνον.
Ο Επισκέπτης αυτής της έκθεσης όπου και αν στρέψει το βλέμμα του θα παρατηρήσει έργα που απεικονίζουν πρόσωπα και μορφές. Είναι τα πρόσωπα που συναντούμε κάθε μέρα που μας μαγνητίζουν και αποτελούν το μικρόκοσμο της καθημερινότητας μας. Στα πρόσωπα αυτά διεισδύει πολλές φορές το βλέμμα του δημιουργού, του καλλιτέχνη, του ζωγράφου, του γλύπτη, του εικαστικού και με την ευαισθησία που τον διακατέχει, αλλά και με την διορατικότητα που τον διακρίνει τα αναπλάθει και τα μεταμορφώνει σε έργα τέχνης.
Στην μορφή τους δεν αναπαρίσταται πλέον η μίμηση ή η παρομοίωση μόνο του προσώπου, αλλά και η σκιαγράφηση της ιδέας, της ιδεατής μορφής μέσω της δημιουργίας. Το έργο της Ανθής Γκέρμανν αποτελεί μια πολύχρονη πετυχημένη διαδρομή που εστιάζει στα πρόσωπα διαχρονικά, από την εποχή ακόμα της μαθητείας της δίπλα σε ένα μεγάλο και χαρισματικό δάσκαλο, το Χρήστο Παυλίδη. Από τα πρωτόλεια έργα της σε κάρβουνο μερικά εκ των οποίων παρουσιάζονται και στην έκθεση αυτή μέχρι τα κολλάζ καθώς και τις γυναικείες μορφές της μεστής δημιουργικής ωριμότητας της, τα πρόσωπα αποσπούν την προσοχή της. Το έργο της είναι προσωποκεντρικό και ψυχοκεντρικό ταυτόχρονα. Οι μορφές της αδρές στην έκφραση γίνονται συνάμα λυρικές και παραμένουν πάντα πολύ ανθρώπινες καθώς προσπαθούν να εμβαθύνουν στον εσωτερικό κόσμο του ατόμου που απεικονίζουν. Στις γυναικείες μορφές με τα πολύχρωμα φορέματα και τα ψηλά καπέλα πίσω από τα χαμογελαστά ή σοβαρά πρόσωπα δεν παρουσιάζεται μόνο η γυναίκα ως μορφή ιδεατή, αλλά και η ίδια της η ψυχή αναδύεται στην επιφάνεια. Με το έργο της επιδιώκει όχι μόνο να δώσει σάρκα και ύλη στις προς αναπαράσταση γυναικείες μορφές, αλλά απεικονίζει και την ίδια την ιδέα του προσώπου και του ψυχικού του κόσμου. Τα έργα της αποπνέουν ζωντάνια, η ζωγραφική και η ματιά της υπηρετούν την εικόνα, την αναδεικνύουν και φθάνουν στα βάθη της ψυχής της. Οι μορφές της δεν εγκλωβίζουν σε στερεότυπα. Οι γυναικείες μορφές και τα πρόσωπα που αναπαριστά απελευθερώνουν την εικόνα και την ψυχή που την διακατέχει και την μετουσιώνουν σε ιδέα, σε σύμβολο.
Στα πρόσωπα του Δημήτρη Ταλαγάνη συναντά κανείς την ευαισθησία, την αρμονία και έναν έντονο αέρινο λυρισμό, όπου το χρωματικό βάθος είναι φευγαλέο, ενώ με σαφές περίγραμμα αποτυπώνεται μια συγκεκριμένη πάντα αέρινη μορφή. Το ασαφές βάθος και η συγκεκριμένη μορφή συνεργάζονται σε μια ποιητική συμφωνία με πολλές προεκτάσεις. Ορισμένα κρίσιμα σημεία της σύνθεσης παίρνουν χρωματικό τόνο ανάλογα με τη σημασία του θέματος. Οι δημιουργίες του περιβάλλονται από μια θεϊκή αίγλη που τις ανεβάζει σε μια άλλη υψηλότερη σφαίρα σε μια στάθμη που τις βγάζει έξω από την καθημερινότητα.
Τα νεκρικά πορτραίτα Φαγιούμ, αυτές οι νεκρικές προσωπογραφίες από την Αίγυπτο ζωγραφισμένες σε ξύλο ή πανί είτε με την εγκαυστική τεχνική, είτε με την τεχνική της τέμπερας αποτέλεσαν πρόκληση αλλά και πρόσκληση για την Ελένη Κορωνάκη ώστε να ασχοληθεί με αυτές και να τις αποθανατίσει με ζωντάνια και ρεαλισμό στο δικό της έργο. Στα πρόσωπα των γλυπτών της αποτυπώνεται περίτεχνα η δίψα για τη ζωή ανάκατα με τη λύπη. Τα γλυπτά της λυρικά και τολμηρά μαζί είναι ολοκληρωμένες μορφές από τα οποία αναδύεται το ανθρώπινο συναίσθημα με πληρότητα. Τα πρόσωπα μεταδίδουν την άρρητη θλίψη του τέλους μπροστά στο αξεδιάλυτο μυστήριο του θανάτου. Παράλληλα όμως στα ίδια αυτά πρόσωπα, στις θλιμμένες αυτές μορφές είναι αποτυπωμένη, αιχμαλωτισμένη καλύτερα θα μπορούσαμε να πούμε η ίδια η ζωή. Χαρακτηριστικά των προσώπων αυτών είναι και το σωστό και ακριβές στήσιμο των μορφών που αποτυπώνει και τον εσωτερικό τους κόσμο και διαμορφώνει ένα ιδιαίτερο προσωπικό ύφος. Εκτός όμως από τα πρόσωπα αυτά η ίδια στην έκθεση αυτή μας παρουσιάζει και μια σειρά από κεραμικά όπου αρμονικά παντρεύει τη γλυπτική με την κεραμική. Αν θα θέλαμε να σκιαγραφήσουμε συνοπτικά αλλά και περιεκτικά το έργο της θα μπορούσαμε να δανεισθούμε τους λόγους του Γιώργου Σεφέρη. «Με αρέσει η ικανότητα που έχει να διυλίζει τα περιττά και να βρίσκει τον αληθινό τόνο, εκείνον που συμφωνεί με τον εαυτό της».
Μέσα από μια διαχρονική αναδρομή στο δημιουργικό έργο των τριών αυτών καλλιτεχνών που συμμετέχουν στην έκθεση ο καθένας και η καθεμία από τους επισκέπτες θα αναγνωρίσει, θα αφουγκρασθεί αλλά και θα συναντήσει μέσα από τις μορφές και τα πρόσωπα τις ευαισθησίες των δημιουργών αλλά και τις δικές του.
Σας ευχαριστώ και εύχομαι Καλή επιτυχία.
