Γράφει ο Παν. Χόχολης
Αντιστράτηγος ε.α.
Επίτιμος Διοικητής
Ανωτάτης Σχολής Πολέμου
- Εισαγωγή
Η σφραγίδα του Ελληνισμού, από την προϊστορική και προ Ομηρική περίοδο, είναι έντονα αποτυπωμένη, σε όλες τις σελίδες, αυτής, της τόσο μακράς σε χιλιετηρίδες ιστορικές περιόδους.
Επειδή όμως, η «Ιστορία επαναλαμβάνεται» και οι «αιώνες αντιγράφουν αλλήλους», σκοπός μας είναι, η εξαγωγή κρίσιμων συμπερασμάτων για το «πράττειν» και τα μέλλοντα να πραχθούν. Δραπετεύουμε ως εκ τούτου, από την ωκεάνια απεραντοσύνη του Ελληνισμού και τις προσφορές του, σε παγκόσμιο επίπεδο, σε όλους τους τομείς (επιστήμες, τέχνες, πολιτισμός, δημοκρατία κλπ) και επικεντρωνόμαστε στα γεγονότα της περιόδου (τέλος 18ου, ολόκληρου 19ου και 20ου, καθώς και αρχές 21ου αιώνα). Αυτό γίνεται διότι «είμαστε οι ίδιοι ακριβώς άνθρωποι, με την ίδια νοοτροπία, τα ίδια αισθήματα, τις ίδιες αρετές και τα ίδια ελαττώματα, με τους γονείς, παππούδες και προπαππούδες μας». Ακόμη οι γείτονες μας είναι σχεδόν οι ίδιοι, με τον ίδιο εθνικό χαρακτήρα τους, τους ίδιους ακραίους, υπερφίαλους αναθεωρητισμούς και επεκτατισμούς τους. Από την άλλη πλευρά οι Μεγάλες Δυνάμεις (από το 1946, κατά κυριαρχικό και καθοριστικό ρόλο, έχουν προστεθεί οι ΗΠΑ και ΝΑΤΟ), αποκαλούμενες προστάτιδες, ανταγωνιζόμενες φανερώς, αλλά και δολίως και πόρρω απέχουσες, από τη διακαή επιθυμία του συνόλου του Ελληνισμού, για Ανεξαρτησία και βιώσιμο Ελληνικό κράτος, έχουν στραμμένη την προσοχή τους, στα αναμενόμενα οφέλη τους, από την επίλυση χρονιζόντων ακόμη προβλημάτων του Ανατολικού ζητήματος, στα οποία μέχρι τώρα συνεχίζουν να αλληθωρίζουν, πάντα επ’ ωφελεία της Τουρκίας. Γάλλος πρέσβης, στην Αθήνα, το 1868, όταν ο πρέσβης της Τουρκίας Φωτιάδης, με όλο το διπλωματικό και προξενικό προσωπικό, απεχώρησε την 18η Δεκεμβρίου 1868 από την Αθήνα, λόγω τριβών Ελλάδας-Τουρκίας, είχε αναφερθεί, θα λέγαμε προφητεύσει, κάτι το οποίο το ζούμε και σήμερα, «ΠΟΤΕ οι Έλληνες δεν θα ιδούν, τις σχέσεις τους με την Τουρκία, με το ίδιο μάτια που τις βλέπουν οι Ευρωπαίοι…». Το ποιος, όμως θα έχει δίκαιο, αυτό θα το κρίνει η ιστορία, δεδομένου ότι, εκ προοιμίου, η στάση των Ευρωπαίων, έναντι των Ελλήνων, υπήρξε, όχι μόνο άδικη, υστερόβουλη και καιροσκοπική, αλλά, εν πολλοίς προδοτική. (Συγκρότηση Ελληνικού Κράτους 1829 και ειδικά εκστρατεία Μ. Ασίας 1919-1922 κλπ).
- Κωνσταντινούπολη, Ανατολική Θράκη, Στενά
α. Τα γεγονότα, τα οποία έλαβαν χώρα, κατά τους προαναφερθέντες δύο αιώνες, τονίζουν και επιβεβαιώνουν ότι η Αχίλλειος Πτέρνα της Τουρκίας, υπήρξαν και συνεχίζουν να υπάρχουν, Κωνσταντινούπολη, Ανατολική Θράκη και Στενά. Η πρόσφατη μετατροπή της ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ, σε τζαμί, ουδόλως αμβλύνει, σε βάθος χρόνου τις φοβίες και ανησυχίες της Τουρκίας και δεν θωρακίζει την Αχίλλειό της Πτέρνα… Ο τροχός της ιστορίας σε κάποιες περιπτώσεις, γυρίζει και αντίστροφα…
β. Στις 28 Οκτωβρίου 1828, στο Ναυαρίνο, ο Τουρκοαιγυπτιακός στόλος, κατεστράφει ολοσχερώς από τους στόλους των τριών Μεγάλων Δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας.
Ο ραδιούργος Μέτερνιχ, ήταν απελπισμένος, για τη φρικτή αυτή καταστροφή, ο δε Σουλτάνος Μαχμούτ Β’, πλήρης έξαψης και οργής. Την 8η Δεκεμβρίου 1828, οι πρέσβεις των τριών Μεγάλων Δυνάμεων, εγκαταλείπουν την Κωνσταντινούπολη και ο Σουλτάνος με διάγγελμα προς τους Μουσουλμάνους κηρύσσει «Ιερόν Πόλεμον». Ο Κυβερνήτης της επαναστατημένης Ελλάδας, Καποδίστριας, δέχτηκε στον Πόρο τους τέσσερις Μητροπολίτες, οι οποίοι μετά από εξαναγκασμό του Πατριάρχη, από τον Σουλτάνο, είχαν σταλεί, για να ζητήσουν την υποταγή των Ελλήνων, έναντι της υποσχόμενης επιείκειας του Σουλτάνου. Ο Καποδίστριας τους είχε απαντήσει «Η ύπαρξη του Ελληνικού Έθνους, έχει αναγνωριστεί επισήμως, με τη Συνθήκη του Λονδίνου (8 Ιουλίου 1827) και είναι άξιο καλύτερης τύχης και περισσοτέρων εγγυήσεων, τις οποίες μόνο η Συνθήκη αυτή μπορεί να του εξασφαλίσει».
Η Ρωσία διαβεβαιώνει την Αγγλία, περί της αφιλοκέρδειάς της και προτείνει να καταλάβει τη Μολδοβλαχία, για να εξαναγκασθεί η Πύλη να αποδεχθεί τη Συνθήκη του Λονδίνου. Η Γαλλία συμφωνεί, αλλά η Αγγλία δεν επιθυμεί, επ’ ωφελεία της Ρωσίας, τη διάλυση του Τουρκικού κράτους.
Ο πόλεμος Ρωσίας-Τουρκίας, άρχισε την 7η Μαΐου 1828 και παραλίγον να εκραγεί, ως εκ τούτου, πόλεμος μεταξύ Αγγλίας και Ρωσίας, ο οποίος απεσοβήθει, με την επέμβαση της Γαλλίας. Οι πολεμικές επιχειρήσεις, κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828, έκλειναν υπέρ των Ρώσων, οι οποίοι κατέλαβαν το Ερζερούμ, βάδιζαν κατά της Τραπεζούντος και αμαχητί, την 19η Αυγούστου, κατέλαβαν την Αδριανούπολη, ενώ οι ιππείς τους διέτρεχαν τη Θράκη και όλο περιέσφιγγαν την Κωνσταντινούπολη. Οι Ρώσοι φοβούμενοι έναν ευρωπαϊκό πόλεμο, όπου Τουρκία και Αγγλία θα συνέπρατταν, αρκέστηκαν σε μετριοπαθείς όρους ειρήνης. Η Τουρκία αμφιβάλλουσα για την στάση των Κούρδων και φιλύποπτη ούσα, προς τον Μωχάμετ Αλή της Αιγύπτου, ευρεθείσα εν μέσω δύο απειλών, διέσπασε τις δυνάμεις της σε δύο μέτωπα και διευκόλυνε έτσι, την προέλαση των Ρώσων στην Ανατολική Θράκης, προς Κωνσταντινούπολη. Η συγκίνηση ήταν μεγάλη στην Κωνσταντινούπολη, όπου απειλείτο επανάσταση κατά του Σουλτάνου και σε όλη την Ευρώπη αναμενόταν γενική ανακατανομή επιδιώξεων και επιρροών.
Με την υπογραφή της Ειρήνης της Αδριανουπόλεως, στις 14 Σεπτεμβρίου 1829, με τη μεσολάβηση Αγγλίας και Γαλλίας, η Τουρκία, μεταξύ άλλων, δέχτηκε τη Συνθήκη του Λονδίνου, μειωνούσα όμως τα σύνορα, μιας μικρής Ελλάδας, όπως το ίδιο επιθυμούσε και η Αγγλία. Η Γαλλική Κυβέρνηση, προς της υπογραφής της Ειρήνης της Αδριανουπόλεως, είχε υποβάλει εις τη Ρωσική σχέδιο, προτάσεις γενικής διαρρυθμίσεως, των εις την Ευρώπη πραγμάτων, στρεφομένων κατά της Αγγλίας. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την περιοχή μας, η Κωνσταντινούπολη, θα εγένετο πρωτεύουσα χριστιανικού κράτους, περιλαμβάνοντας, μέγα μέρος της Ευρωπαϊκής Τουρκίας, με την Ελλάδα, τις Νήσους, την Κρήτη και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Η Ρωσία δεν επεδίωξε την πραγματοποίηση, των τόσο μεγάλων σχεδίων, διότι φοβήθηκε, έναν ευρωπαϊκό πόλεμο, στον οποίον, στο αντίπαλο αυτής στρατόπεδο, θα βρισκόταν η Αγγλία. Τολμάμε να κάνουμε μια ιστορική παρένθεση την περίοδο αυτή και να αναφέρουμε ότι, εάν η Ρωσία είχε αποδεχθεί την πρόταση της Γαλλίας, πάρα πολλά γεγονότα, από αυτά που ήδη συμβεί και έχουν διαμορφώσει το εθνολογικό τοπίο, στην ευρύτερη περιοχή μας, δεν θα είχαν συμβεί, όπως η συνέχιση της ύπαρξης της ακεραιότητας του Τουρκικού Κράτους, με επιμονή της Αγγλίας, οι επακολουθήσαντες Ρωσοτουρκικοί πόλεμοι (1877-1878, Βαλκανικοί 1912-15, Α’ Παγκόσμιος 1914 κλπ.
Η ιστορία όπως γράφηκε, δεν είναι δυνατό να ξαναγραφεί, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όπως αυτή, του 1828-1829. Ξαναγράφεται όμως με τους ίδιους πρωταγωνιστές, σε άλλες χρονικές περιόδους, με διαφορετικά αποτελέσματα κάθε φορά. Αντλώντας πείρα, συμπεράσματα και διδάγματα, ας είμαστε έτοιμοι, για τη χρονική εκείνη περίοδο, όπου η ανέμη της Ιστορίας θα αλλάξει φορά στροφής. Ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Τουρκίας, έκλεισε, την Ειρήνη της Αδριανούπολεως (1829), με συγκεκριμένα-περιορισμένα, αποτελέσματα, όπως αυτό το για πρώτη φορά, από την Τουρκία να αναγνωρίζεται η ίδρυση αυτόνομου Ελληνικού Κράτους, υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου κλπ. Με το Πρωτόκολλο της 30ης Αυγούστου 1832, μετά από πάρα πολλές διαφωνίες και τοποθετήσεις Τουρκίας, εγγυητριών Μεγάλων Δυνάμεων και Ελληνικής Κυβέρνησης, αρχικά με τον Καποδίστρια, καθορίστηκε η συνοριακή γραμμή Ελλάδας-Τουρκίας, η οποία άρχιζε από την Άρτα και κατέληγε στον Βόλο.
Ακολουθεί το Δεύτερο Μέρος
